Omgaan met tegenstrijdige belangen
in de ondergrond

Verstandig omgaan met de verschillende functies van de bodem is vaak lastig omdat de belangen tegenstrijdig kunnen zijn en de kennis ontbreekt om in dat spanningsveld goede afwegingen te maken. In Civiele Techniek nummer 7 2011 geeft SKB-voorzitter Lambert Verheijen de polemiek rond schaliegas als voorbeeld. Begin 2011 bracht de Energieraad een rapport uit, waarin werd gesteld dat er wereldwijd en ook in Nederland veel meer aardgas beschikbaar zal komen uit schalie. Schalie is een steensoort die Nederland onder meer voorkomt in Twente en de zuidelijke helft van ons land. De winningtechniek is vooralsnog complexer dan die van conventioneel aardgas en stuit op weerstand bij milieuorganisaties. Zo zou er bij de winmethodes methaan weglekken naar of via de bodem wat schade voor het omringende gebied kan betekenen. Enerzijds bestaat er terechte zorg over het effect van de winning van schaliegas op het milieu; anderzijds gaat het om een enorm welvaartsvraagstuk. Het gaat wellicht om miljarden euro’s alleen al in Nederland.
‘Als je in de afweging nu onzorgvuldig bent,’ zei Verheijen in Civiele Techniek, ‘loop je het risico dat de effecten worden afgewikkeld op de volgende generaties. Kijk maar wat er in de negentiende en twintigste eeuw is gebeurd. Door bijvoorbeeld ingewikkelde infrastructuur van buizen, leidingen en kabels wordt het steeds moeilijker om de ondergrond te benutten, zeker in stedelijk gebied.’

Voor zorgvuldige afwegingen in het bodembeleid is kennis nodig, en die wordt ontwikkeld in programma’s als ‘Duurzame Ontwikkeling van de Ondergrond’, kortweg DOO. Het idee is dat de expertise die zulke programma’s oplevert, wordt meegenomen in de invulling van het zogenaamde Convenant Bodemontwikkelingsbeleid. Dat convenant is een afspraak uit 2009 en eigenlijk een update van het bodemsaneringsbeleid van de overheid. Een van de doelstellingen van dat beleid was dat in 2015 alle urgente (verontreinigde) locaties gesaneerd zouden moeten zijn. Helemaal passend in de tendens van een terugtredende overheid ligt in het Convenant Bodemontwikkelingsbeleid de verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van dat beleid, inclusief het aanpakken van de spoedlocaties, bij de provincies en gemeenten. Tegelijk ontwikkelde de overheid de zogenaamde Structuurvisie ondergrond, waarin diezelfde overheid onlangs op hoofdlijnen heeft aangegeven wat het rijksbelang in het bodembeleid is. Die lijn zal richtinggevend zijn voor de provincies en gemeenten en dus het beleid op dat niveau sterk beïnvloeden.

Naar Duurzame Ontwikkeling Ondergrond (SKBodem)>