SeepCat beschermt zoetwatervoorraden kleine eilanden
18 juli 2016 – Een Nederlandse innovatie kan zoetwatervoorraden op kleine eilanden helpen beschermen. Het betreft een zogenoemd kwelsysteem, SeepCat genoemd, dat vorig jaar al in Nederland door onderzoeksinstituut Deltares in de praktijk werd getest. Berekeningen van het onderzoeksinstituut wijzen uit dat het concept echter ook toepasbaar kan zijn op kleine oceanische eilanden die ernstig te lijden hebben van verzilting van het grondwater door zeespiegelstijging en overexploitatie.
Grondwaterexperts Perry de Louw en Gualbert Oude Essink van Deltares presenteerden hun bevindingen begin juli 2016 op het International Salt Water Intrusion Meeting (SWIM) in Cairns, Australië en kregen lovende reacties. Momenteel zijn ze hard op zoek naar een eiland om het systeem in de praktijk te testen.
De SeepCat -een samentrekking van seepage catcher, bestaat uit een reeks verticale buizen die ongeveer 15 -25 meter diep in de grond van de kuststrook op een klein oceanisch eiland worden geplaatst. Het belangrijkste doel van het systeem is het wegvangen van het zoute kwelwater dat-door de zeespiegelstijging- de zoetwatervoorraden van de kleine eilandstaten in toenemende mate bedreigt. Eenmaal opgevangen in de buizen, wordt het zoute water verzameld in kleine waterlopen en teruggeleid naar de zee. Hierdoor neemt de druk van het zoute kwelwater op de zoetwaterlens af. Die zal hierdoor niet krimpen en – bij de juiste omstandigheden- zelfs groeien.
SeepCat werd vorig jaar al getest in de Zeeuwse Perkpolder. Hier werd een dijk doorgebroken om eb en vloed vrij spel te geven in een nieuw buitendijks getijde-natuurgebied. Daarmee werd het gebied een uitstekend veldlaboratorium voor het testen van maatregelen die de gevolgen van zeespiegelstijging mitigeren. Om de zoetwatervoorraad van het naastgelegen agrarische gebied te beschermen tegen de toegenomen druk van het zoute kwelwater, werd het kwelsysteem aangelegd. Onderzoek en monitoring wezen eind 2015 uit dat de voorziening goed genoeg functioneerde en in staat was om de effecten van de lokale zeespiegelstijging te compenseren. Bovendien bleek de zoetwaterlens zelfs te kunnen groeien door de druk van het kwelwater verder te verlagen, bijvoorbeeld bij overvloedige neerslag.
Nu het systeem in Nederland blijkt te werken, rekende Deltares de werking ervan ook door voor de bescherming van zoetwatervoorraden op kleine oceanische eilanden. Die berekeningen tonen aan dat SeepCat ook daar kansen biedt.
Een groot aantal kleine eilandstaten verenigde zich in 1992 onder de vlag van de Verenigde Naties in de SIDS; Small Island Developing States. Momenteel bestaan de SIDS uit 39 deelnemers waar in totaal ruim 63 miljoen mensen wonen. Deze eilanden zijn uiterst kwetsbaar voor zeespiegelstijging omdat ze vaak niet meer dan een paar meter boven zeeniveau liggen. Zeespiegelstijging als gevolg van klimaatverandering treft deze eilandstaten gemiddeld dan ook vier maal harder dan andere kustgebieden wereldwijd. Een kwart minder regenval in combinatie met een zeespiegelstijging van 50 cm zal het volume zoetgrondwaterbronnen op het Tarawa-atol, Kiribati bijvoorbeeld met 65% verminderen. Vergelijkbare problemen doen zich voor in de Republiek Palau of op de Indonesische Spermonde-archipel.