Nieuwe bodemdalingskaart toont de (in)stabiliteit van Nederland

Scheve huizen, verzakkende straten, verschuivende dijken, en uitdrogende natuurgebieden. Burgers, bedrijven en overheid zullen de komende jaren flink moeten investeren in onderhoud. Dat valt op te maken uit de vernieuwde interactieve bodemdalingskaart van Nederland, die sinds 8 september online is.

De kaart, die het Nederlands Centrum voor Geodesie en Geo-Informatica (NCG) samen met SkyGeo en de TU Delft publiek heeft gemaakt, toont de beweging van miljarden meetpunten over het hele land. Terwijl dit soort gegevens vroeger met de hand moest worden ingewonnen, is nu gebruik gemaakt van overvliegende radarsatellieten, waardoor elke paar dagen een meetpunt opnieuw kan worden ingemeten. De gegevens zijn veel gedetailleerder dan de eerdere versie van de kaart. In de eerste versie werden de satellietgegevens sterk gemiddeld: tot vakjes van vier vierkante kilometer. In de nieuwe versie wordt elk individueel meetpunt getoond: meer dan 40 miljard meetpunten in totaal.

Een belangrijk verschil met de eerdere versie van de bodemdalingskaart is dat de meetgegevens niet alleen de beweging van de bodem laten zien, maar ook de beweging van allerlei objecten zoals bruggen, het spoor en gebouwen. Hierdoor kunnen allerlei partijen, zoals gemeenten en beheerders van infrastructuur nagaan waar onderhoud noodzakelijk is. Zo is duidelijk te zien dat dijken verzakken, dat heidegebieden inklinken, maar ook dat bijvoorbeeld de wateruitlaat van de kerncentrale bij Borssele aan verzakking onderhevig is.

Het team was eerst terughoudend met het publiceren van deze gegevens. Alhoewel de metingen millimeter-precisie hebben, is voor een correcte diagnose van de oorzaak veel kennis nodig van de gebruikte satelliettechnologie. Toch is deze nieuwe versie van de bodemdalingskaart van belang voor het bredere publiek. Volgens hoogleraar Ramon Hanssen van de TU Delft zijn sommige metingen direct bruikbaar en kunnen deze aanleiding zijn om actie te ondernemen. Bij andere is de interpretatie lastiger, en moeten de metingen worden gebruikt als aanleiding om nader onderzoek te doen.

Toch is het duidelijk dat Nederland voor een enorme investering staat als het gaat om onderhoud van infrastructuur ten gevolge van verzakkingen. Wegen, rioleringen, spoorwegen, dijken, maar ook industriƫle complexen en gebouwen vertonen tekenen van instabiliteit. Dit raakt dus zowel overheid, bedrijven en burgers.

Het project bodemdalingskaart.nl is een initiatief van het Nederlands Centrum voor Geodesie en Geo-Informatica (NCG), dezelfde organisatie die de NAP-metingen van Nederland initieerde, het eerste continue GPS-netwerk van Nederland heeft ontworpen, en die aan de wieg stond van het actuele hoogtemodel van Nederland (AHN). Verschillende universiteiten, kennisinstituten en bedrijven dragen bij aan het resultaat: TU Delft, KNMI, Hogeschool Utrecht, Universiteit Twente, SkyGeo, en 06-GPS. Het team werkt verder aan de ontwikkeling van de technologie om continue monitoring van objecten en bodem mogelijk te maken, waardoor ook snel kan worden ingegrepen wanneer een beweging zou kunnen leiden tot een mogelijke calamiteit.

TUDelft>