Ingestorte kade Grimburgwal levert lessen voor kadevernieuwingen Amsterdam

Op 1 september 2020 stortte een deel van de kade aan de Grimburgwal in Amsterdam in. De belangrijkste oorzaken blijken de afwijkende opbouw van de smalle kade, de lokaal diepere bodemligging en verzwakking van het metselwerk door aanvaringen. Dat blijkt uit onderzoek van een onderzoeksteam samengesteld uit deskundigen van TU Delft, Deltares, AMS Institute en SkyGEO, onder leiding van Mandy Korff (TU Delft/Deltares), en op aanvraag van de gemeente Amsterdam. Het rapport met conclusies en aanbevelingen voor andere kademuren van de stad is op 8 april 2021 gepubliceerd door de gemeente Amsterdam.

Amsterdam heeft vele kilometers aan historische kademuren. Dergelijke oude kades, tussen 50 tot 300 jaar oud, zijn meestal opgetrokken uit metselwerk gebouwd op een houten vloer en ondersteund door een fundering van houten palen. De Gemeente Amsterdam staat voor de opgave deze historische constructies te onderhouden en waar nodig te vernieuwen, maar welke hebben prioriteit? De gemeente Amsterdam wil graag weten hoe de analyse van het bezwijken van de Grimburgwal kan bijdragen aan de kennis over het gedrag van andere kademuren in de stad.

De onderzoekers hebben in opdracht van de gemeente Amsterdam een analyse (rapid assessment) gedaan van het bezwijken van de kade. De gebruikte aanpak noemt het consortium forensic engineering.
Op camerabeelden is te zien dat de Grimburgwal over een lengte van 25 meter naar voren helt en in de gracht verdwijnt. De rijen houten palen die de fundering vormen van de kade blijken te zijn vervormd en vervolgens gebroken waardoor de constructie instortte. Deze vervorming van de rijen houten palen blijkt mede het gevolg van een lokaal diepere bodemligging van de gracht. Naar alle waarschijnlijk is het draaien van boten bij deze kade een oorzaak hiervoor, zo stellen de onderzoekers.
Ook de geometrie van de kade speelde mee. De kade heeft een wat afwijkende opbouw en is smaller dan andere kades. Uit een duikinspectie en gezien de korte afstand van de kade tot aan de panden is het zeer aannemelijk dat er onder een gedeelte van de kade maar twee palenrijen achter elkaar aanwezig waren in plaats van de veel gebruikelijkere drie of meer.
Verder waren er reeds bestaande scheuren in het metselwerk van de kademuur. Door deze bestaande scheuren is de mogelijkheid tot herverdeling van de krachten langs de kade verminderd, waardoor de sterkere delen (met wél drie palenrijen) niet meer in staat waren de belasting over te nemen. Het laatste duwtje, de trigger, voor de instorting is waarschijnlijk het vernieuwen van het straatwerk geweest in mei en in augustus 2020. Het straatwerk zorgde voor een extra belasting op de kade. Dit straatwerk was nodig als gevolg van de reeds opgetreden kadevervorming.

Meer bij de TUDelft>