IJkdijk

  

De IJkdijk is een testfaciliteit waarin dijken, sensortechnologie voor dijken, en wetenschappelijke modellen voor dijken worden getest. Dat gebeurt door een samenwerkingsverband van bedrijfsleven en overheid. Het IJkdijk-project startte in  2006 in de gemeente Bellingwedde en is een initiatief van N.V. NOM, STOWA, Stichting IDL, GeoDelft en TNO en is gelegen in een kleine polder van Staatsbosbeheer ten zuiden van Nieuweschans in het beheersgebied van Waterschap Hunze en Aa’s.
Met het project IJkdijk kunnen dijkdoorbraken worden nagebootst. De Stichting IJkdijk wil op basis van die experimenten nieuwe dijk- en sensortechnologie ontwikkelen, die integreren in dijklichamen en valideren.
www.ijkdijk.nl>

Aanleiding voor de proef met de IJkdijk was de plotselinge dijkdoorbraak in Wilnis in 2003. Als er sensoren in de dijk hadden gezeten, was eerder te zien geweest dat de dijk was uitgedroogd.
Meer over Wilnis>

Het onderzoeksterrein in Bellingwedde is 1000 x 140 meter groot. Er worden de komende jaren verschillende zand-, veen- en kleidijken aangelegd. Het onderzoek moet leiden tot een goedkoper en efficiënter dijkbeheer. De kosten worden geschat op 20 miljoen euro. De helft hiervan zou uit subsidies van het Fonds Economische Structuurversterking (FES) moeten komen. Zodra dit geld binnen is, dragen de bedrijven en kennisinstellingen de andere helft bij.

 

Opening
De IJkdijk werd officieel geopend door staatsecretaris Huizinga op 2 november 2007. Vanaf januari 2008 is er gebouwd aan een dijk die door een overmaat aan water te zwaar zou worden voor de ondergrond, een experiment dat tussen 24 en 27 september van dat jaar werd uitgevoerd. Op 27 september, even over vier uur in de middag,  bezweek de dijk, wat de best gedocumenteerde dijkdoorbraak ooit opleverde en daarmee een unieke verzameling aan data.

Filmpje, opening 2 november 2007>

Uit de analyse van de meetresultaten van 27 september 2008 blijkt dat beweging en vervorming van de dijk variabelen zijn die al ver van tevoren het bezwijken van de dijk voorspellen.

Maart 2009 meldde de Stichting IJkdijk dat een dijkdoorbraak al 42 uur van te voren kan worden gedetecteerd. 42 uur voor het daadwerkelijk bezwijken van de proefdijk trad deformatie op, precies op de plaats waar de dijk uiteindelijk doorbrak. De toegepaste sensoren bleken elkaar te ondersteunen in de metingen naar het vroegtijdig verzakken van de dijk. Volgens Stichting IJkdijk biedt sensortechnologie daarmee een waardevolle aanvulling op reguliere inspecties van dijken.

De bedoeling was om op grond van de resultaten operationele systemen ontwikkeld worden die de actuele sterkte van dijken bepalen. Hiervoor starten in 2009 diverse pilotprojecten waarbij de sensorsystemen worden toegepast in de dagelijkse praktijk van waterbeheerders. Voorbeeld is de plaatsing van sensoren in 600 meter bestaande dijk van waterschap Noorderzijlvest in de Eemshaven: de LiveDijk. Uiteindelijk doel van de pilots is ondersteuning van de waterbeheerder door ontwikkeling van een algemeen toepasbaar monitorings- en prognosesysteem voor alle typen waterkeringen.
Meer over LiveDijk>

Filmpje pipingexperiment 2009>

Piping
Tussen oktober en december 2009 werden vier proeven uitgevoerd naar het faalmechanisme piping. Bij een hoge waterstand kan het voorkomen dat er, ten gevolge van de hoge druk, aan de voet van een dijk water (kwel) doorsijpelt. Wanneer dit water zandkorrels meevoert, ontstaat er een buisvormige doorgang (pipe) onder de dijk die steeds verder groeit en zo de stabiliteit van de waterkering in gevaar brengt. De dijk kan hierdoor verzwakken en in het ergste geval mogelijk bezwijken, wat tijdens de praktijkproeven ook echt gebeurde.

 

Doorbraak 2012
Geheel volgens plan bezweken op 26 en 27 augustus 2012 twee proefdijken op de IJkdijk-locatie in het kader van de All-In-One Sensor Validatie Toets. De bouw van de proefdijken startte in mei. Het All-In-One experiment is niet gericht op één specifiek faalmechanisme, zoals eerder macrostabiliteit en piping werden onderzocht, maar op meerdere en gecombineerde faalmechanismen die bij een dijk kunnen optreden. Vooraf was dus niet bekend wanneer en waardoor de dijken zouden bezwijken. Uiteindelijk gingen beide ten onder aan het faalmechanisme  ‘interne overslag’. Daarbij dringt water over de kleikern het dijklichaam binnen. De dijk verweekt waarna deze bij de teen (onderaan) afschuift. De dijk zakt aan de bovenkant in en het water stroomt over de dijk.
De meetresultaten en analyses moeten antwoord geven op de vraag of de sensoren van te voren het moment, het type faalmechanisme en/of punt van bezwijken van de proefdijken konden voorspellen.

Filmpje Dijkdoorbraak Bad Nieuweschans augustus 2012>

Dijkdoorbraak Nieuweschans augustus 2012 op RTV Noord>

Dijkdoorbraak op RVT (2)>