Een klimaatscan voor grote wateren in Nederland
Wat zijn de gevolgen van klimaatverandering voor grote wateren en hoe kan de klimaatrobuustheid worden vergroot? Deze vraag staat centraal in de KlimaatScan voor grote wateren in Nederland. Daarbij is gebruik gemaakt van de nieuwste scenario’s van het KNMI en wordt naast wereldwijde opwarming ook rekening gehouden met fluctuaties en cyclische veranderingen van het klimaat en met de veranderende lucht- en waterkwaliteit.
Nederland is rond het einde van de jaren 1980 versneld en versterkt opgewarmd. Veranderingen vonden daardoor niet geleidelijk, maar juist abrupt plaats. De KlimaatScan analyseert die veranderingen die in de laatste decennia in de grote wateren hebben plaatsgevonden. Hiermee wordt inzicht verkregen over wat ons de komende tijd nog te wachten staat.
Door de bijzondere ligging van Nederland ondervinden ons land van twee kanten gevolgen van klimaatverandering. Vanuit het westen ondervinden we veranderingen in windsterkte en -richting en vanuit het oosten – via de Rijnafvoer – veranderingen in neerslag op het continent.
Concrete gevolgen van die opwarming en ligging van Nederland zijn bijvoorbeeld: verslechterende spuimogelijkheden van het IJsselmeer, sterkere invloed van zoutwater, warmer water, lagere zuurstofconcentraties, kleinere kans op ijsbedekking en verschuivingen van het groeiseizoen. De natuurdoelen zoals die van de Kaderrichtlijn water en Natura 2000 komen hierdoor onder spanning.
De gevolgen voor de vier hoofdwatersystemen: IJsselmeergebied, Rivierengebied, Waddenzee met Eems-Dollard en Zuidwestelijke Delta zijn specifiek in beeld gebracht met infographics. Veel van deze gevolgen kunnen we niet of nauwelijks gericht bijsturen. Toch kunnen we wel wat doen. Bijvoorbeeld werken aan ecologische robuustheid van grote wateren om de gevolgen van klimaatverandering in de toekomst te kunnen opvangen. De KlimaatScan laat zien dat vier pijlers leiden tot een robuuster systeem. Die pijlers zijn: verhoog de biodiversiteit, vergroot kansen voor natuurlijke dynamiek, zorg voormeer connectiviteit tussen wateren en voor een goede waterkwaliteit. Zo kan de natuur zijn werk blijven doen, blijft het voedselweb intact en wordt het systeem weerbaarder voor klimaatverandering.
De KlimaatScan is uitgevoerd door Deltares in opdracht van Rijkswaterstaat.