Waterbouw 2021
(Thema Waterbouwdag) Verschijnt 26 november 2021
Windpark Fryslân Bouwen op maat in een binnenwater
Wie over de Afsluitdijk rijdt, ziet het direct: Windpark Fryslân. De 89 windturbines leveren genoeg elektriciteit voor het stroomverbruik van 500.000 huishoudens. De voorbereiding duurde maar liefst elf jaar – de bouw slechts twee jaar. Komende herfst wordt het windpark opgeleverd. Met 383 MW is Windpark Fryslân het grootste windpark ter wereld in een binnenwater. Wat komt er allemaal kijken bij de bouw van een windpark in een ondiep, beperkt toegankelijk water als het IJsselmeer?
Zes essentiële enablers voor Building with Nature
Een andere insteek van waterbouw, dat is waar Building with Nature voor staat. In plaats van benodigde infrastructuur louter functioneel te ontwerpen en simpelweg te plaatsen waar het gewenst is, wordt de aanpak omgedraaid en in de eerste plaats vanuit de omgeving gedacht. Zo kunnen via de infrastructuurontwikkeling kansen voor ecologie en maatschappij benut worden, het liefst door gebruik te maken van de krachten van de natuur.
Steilranddijk en hoge gronddijk in gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum
Naar aanleiding van het hoge water in 1993 en 1995 zijn in het gebied Ooijen-Wanssum noodkades aangebracht. Deze noodkades hadden een veiligheid van 1:50 en hebben een oude Maasarm, die tijdens het hoogwater meestroomde, afgesloten. Om deze tijdelijke maatregelen te verbeteren is de gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum gestart. Doordat dit een grote ruimtelijke opgave bleek te zijn groeide de wateropgave uit naar een veelzijdige gebiedsontwikkeling. Hiervoor zijn nieuwe dijktypes ontworpen, die aansluiten bij het terrassenlandschap langs de Maas: de steilranddijk en de hoge gronddijk.
Effectief ontwerpen – casus Getij Grevelingen
De Grevelingendam en de Brouwersdam verbeteren de hoogwaterveiligheid van zuidwestelijk Nederland. De waterkwaliteit in het zoute, stilstaande Grevelingenmeer lijdt daar echter onder, met verstikt bodemleven in zuurstofloze zones. Opnieuw getij introduceren zou dit kunnen verbeteren. RWS-Ontwerpt (kader) onderzocht de technische haalbaarheid van dit concept en van een alternatief concept (hevel), aan de hand van maakbaarheid en onderhoudbaarheid, als twee leidende aspecten van de vele waarmee waterbouwkundig ontwerpers rekening moeten houden.
Gras op zanddijken: een historische ontwerpfout?
In het werkgebied van waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta) liggen de primaire keringen langs de Overijsselse Vecht. Vanuit het verleden zijn die dijken volledig opgebouwd uit zandig materiaal. De grasmat is daarbij geworteld in het zandlichaam, zonder kleilaag. De landelijke rekenregels bevatten voor de sterkte van een grasbekleding geen parameters voor deze situatie. Dit leidt tot een grote versterkingsopgave voor alle grasbekledingen langs de Vecht. Deze dijken liggen al eeuwen in het landschap, waarbij weinig van deze dijken zijn doorgebroken als gevolg van een falende bekleding. De stap naar een versterking van de grasbekleding lijkt daardoor vooral ingegeven door een kennisleemte. Dat kan slimmer.
De grofzandbarrière toegepast als pilot versterkingsmaatregel in Gameren
De grofzandbarrière (GZB), winnaar van de Waterinnovatieprijs 2018 in de categorie Waterveiligheid, vormt een relatief goedkope oplossing tegen het faalmechanisme piping bij dijken. Bovendien vergt het weinig ruimte. Het werkingsprincipe is als volgt: door aan de landzijde van de dijk het pad waarlangs piping ontstaat te onderbreken met een volume van grof zand, stokt het erosieproces en zal het leeuwendeel van het verval over de dijk worden opgenomen door het zand in het watervoerende pakket bovenstrooms. In de GZB zelf is het verval gering en zal het grove zand niet snel worden meegevoerd. Daardoor kan een groter verval worden gekeerd.
Volledig hergebruik van sediment in de Schotse Hooglanden
In het ecologisch gevoelige natuurgebied de Schotse Hooglanden moest afgelopen zomer duurzame onderhoudsbaggerwerkzaamheden worden uitgevoerd van een stuk het Caledonian Canal. Het kanaal was ter hoogte van een rivierinlaat verondiept door extreme aanwas van heel grof tot en met heel fijn (en scherp) sediment. De doorstroming van de scheepvaart werd hierdoor belemmerd. Na het hydraulische baggerwerk konden de vrijkomende stromen slim worden gescheiden en 100 procent hergebruikt.
Pilotproject ophogen landbouwgrond Van zoute bagger naar zoete akkerbouwgrond
Al dertig jaar bewaakt Groningen Seaports de diepte van de Eemshaven door het slib regelmatig te verspreiden. Maar nu is de rek eruit. Een flinke dosis slib moet nu definitief worden verwijderd en liefst met een zinvolle nieuwe bestemming. Die bestemming is gevonden in een akker die met het slib wordt opgehoogd. Maar niet voordat de baggerspecie is omgezet van zout naar zoet.
Hoogwater Limburg zomer 2021 ingrijpender dan rivieroverstromingen in 1993 en 1995
De hevige neerslag samen met het hoogwater van juli 2021 in Nederland en de landen om ons heen betrof een extreme en uitzonderlijke gebeurtenis met grote maatschappelijke gevolgen in Limburg. In opdracht van het Expertise Netwerk Waterveiligheid (ENW) heeft een breed consortium van kennisinstellingen, onder leiding van de TU Delft en Deltares, nu een eerste analyse gemaakt van de beschikbare informatie. Omdat een overstroming effect heeft op de hele maatschappij, zijn niet alleen technische onderwerpen beschouwd, maar ook de maatschappelijke gevolgen van overstromingen, de crisisrespons en de gezondheidseffecten.
Sandbar Breakwater
De zandige golfbreker, ofwel ‘Sandbar Breakwater’, is ontwikkeld voor kusten met een sterke branding in één richting. De natuurlijke aanvoer van zand wordt gebruikt om bescherming te bieden voor de ligplaatsen voor schepen. Het concept is voor het eerst en met groot succes toegepast op de kust van Nigeria.