Innovatieve dijkenstrategie in Noord-Limburg
Aannemerscombinatie Mooder Maas heeft twee typen dijken ontwikkeld voor het Limburgse landschap: de Stijlranddijk en de Hoge Gronddijk. Deze bijzondere dijkconstructies passen bestaande dijkconcepten op een nieuwe manier toe. Voor de uitvoering van Gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum werd gezocht naar keringen die passen in het van oorsprong onbedijkte landschap van Noord-Limburg. Met deze typen dijken kan worden voldaan aan de veiligheidseisen van Waterschap Limburg. Bovendien blijven de kwaliteiten van het terrassenlandschap langs de Maas in tact. Mooder Maas weet de nieuwe dijken te realiseren met gebiedseigen materiaal waarmee ook de duurzaamheidsdoelstellingen zijn gediend.
Steilranddijk en dijk als hoge grond
De Steilranddijk die in het gebied wordt toegepast is een waterkering die aan de buitendijkse zijde is voorzien van een extra buffer, de natuurbuffer, waar natuurlijke erosieprocessen mogen plaatsvinden. Daarachter bevindt zich een sterke erosiebuffer van gebiedseigen materiaal ter vervanging van de gebruikelijke kleilaag en grasmat van de waterkering. De kleibekleding op de top van de dijk loopt verder door binnendijks en is golfoverslagbestendig. Aan de binnenzijde van de dijk wordt extra grond (overhoogte) aangebracht op het dijktalud om de waterkering op te doen gaan in het landschap en om huidig gebruik van de grond voort te kunnen zetten.
De Hoge Gronddijk wordt gecreëerd door het technisch profiel van de dijk te creëren met gebiedseigen grond en dit profiel op een robuuste en toekomstbestendige wijze aan te vullen met extra grond waardoor ten opzichte van de benodigde hoogte een overhoogte ontstaat. Hierdoor ontstaat hoge grond die in het landschap niet als waterkering herkenbaar is en de reliëfrijke uitstraling van het gebied ten goede komt. Door de extra overhoogte hoeft de Hoge Gronddijk niet als een waterkering onderhouden te worden waardoor de gronden in gebruik kunnen blijven van derden en mogen begroeien. Dit dijktype wordt door Mooder Maas voorgesteld zowel met agrarisch gebruik als in het bos.
Gebiedseigen materiaal
Het construeren van nieuwe, door klei omgeven, zanddijken of de aanpassing van bestaande dijken kampt met problemen door de beperkte lokale aanwezigheid van geschikte klei. Door de beperkte lokale beschikbaarheid van materiaal moet klei van elders worden aangevoerd en drukken de transportkosten van de kleibron naar het projectgebied op het beschikbare budget voor een project. Bijkomend nadeel is meer overlast en hogere CO2-uitstoot. Daardoor wordt er steeds vaker naar andere geschikte materialen gezocht om de klei te vervangen.
Mooder Maas is in de uitvoering van Gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum van plan om lokaal beschikbaar leemachtige en siltige materiaal te gebruiken om nieuwe dijken te bouwen. In tegenstelling tot gekwalificeerde klei was bij dit materiaal echter niet vooraf bekend wat de erosiebestendigheid van de grond is. Daarom zijn proeven met een aantal materialen uitgevoerd in een grote golfgoot van de Universiteit van Hannover.
Doel van het onderzoek in de golfgootproef was het bepalen van de erosiebestendigheid van de verschillende bodemmaterialen terwijl deze door golven worden aangevallen. Zo is bepaald of de grondsoort geschikt is voor dijkconstructie binnen Gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum. De testen zijn gedaan op een dijk met een helling van 1:2, waarbij de dijk in totaal 6 uur aan onregelmatige golfslag is blootgesteld, representatief voor werkelijk optredende golven. In totaal zijn vier verschillende materialen uit het gebied getest, waarvoor zo’n 300m3 Limburgs bodemmateriaal uit Ooijen-Wanssum naar Hannover is gebracht.
Tijdens de testen is gebleken dat de materialen uit het gebied voldoende erosiebestendig zijn in relatie tot de relatief kleine golven om als buffer te kunnen dienen voor de waterkeringen. Waterschap Limburg staat daarmee positief tegenover deze innovatie om gebiedseigen materiaal toe te passen voor de dijken binnen Gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum.
Gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum
De komende jaren worden er in het gebied tussen de dorpen Ooijen en Wanssum tal van maatregelen genomen om de waterveiligheid te verbeteren: de Oude Maasarm wordt gereactiveerd, er worden dijken verlegd en er komen twee hoogwatergeulen. In Wanssum wordt bovendien de haven uitgebreid en een rondweg aangelegd.
Mooder Maas, de combinatie van Dura Vermeer en Ploegam, is eind 2016 begonnen met de uitvoering van het project. Gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum moet eind 2020 gereed zijn.