Grofzandbarrière wint Waterinnovatieprijs 2018
In de categorie Waterveiligheid van de Waterinnovatieprijs 2018 heeft de Grofzandbarrière de eerste prijs gewonnen. Leo Voogt en Ulrich Förster hebben 29 november, mede namens het waterschap Rivierenland en POV, de prijs in ontvangst genomen uit handen van de Unie van Waterschappen en de Nederlandse Waterschapsbank. Met de winnaars wordt verkend of de innovatie verder kunnen gebracht kan worden in een Versnellingstraject.
De Grofzandbarrière is een nieuwe techniek om een dijk te versterken. De Grofzandbarrière laat het grondwater onder de dijk wel doorstromen, maar houdt de pipegroei – onder de dijk door – tegen. Zo wordt bezwijken van de dijk voorkomen. Als grondwater te snel onder de dijk doorstroomt, zal steeds meer zand uit de ondergrond van de dijk meespoelen. En als er teveel zand is weggespoeld, zakt de dijk geheel in elkaar. Het idee is nu om aan de achterkant van de dijk niet een brede berm aan te leggen of een damwand te slaan, maar een wand van grof zand aan te brengen. Het is vooral het fijnere zand dat bij piping wordt meegevoerd. Met het grovere zand gaat dat veel minder gemakkelijk, waardoor het grove zand werkt als een barrière.
In feite is de Grofzandbarrière een slim zandfilter in de dijk. De oplossing komt in de plaats van het traditionele aanbrengen van steunbermen aan de binnenteen van de dijk om piping tegen te gaan. Op natuurlijke wijze voorkomt de Grofzandbarrière het probleem van piping en daarmee het bezwijken van dijken.
Het pipingrisico speelt vooral in het rivierengebied waar dijken zijn gebouwd op deklagen van klei met daaronder rivierzand: van alle dijken daar is volgens schattingen van het Waterschap Rivierenland de helft gevoelig voor het verschijnsel. Het gaat dus om een omvangrijk probleem.
De innovatie die door Deltares is bedacht kreeg in 2017 een subsidie van Rijkswaterstaat om deze verder te ontwikkelen met het Waterschap Rivierenland en POV-piping.
Inmiddels is de werking van de barrière aangetoond in een testopstelling bij Deltares en in de Deltagoot. Werken met een Grofzandbarrière is volgens de initiatiefnemers sneller, goedkoper en duurzamer dan de traditionele aanpak. De realisatie van de Grofzandbarrière kan snel verlopen en er worden geen bodemvreemde materialen toegepast in de grond. Tot voor kort moest op locaties met weinig ruimte langs de dijk een beschermingsconstructie van beton, staal of kunststof worden aangelegd. Dat is met de Grofzandbarrière niet meer nodig, waardoor volgens de betrokken partijen veel kosten worden bespaard.