Risicoanalyse geeft inzicht in schadekosten aan funderingen
De droogte van de afgelopen zomers zorgde voor extra aandacht voor bodemdaling en schade aan funderingen. Voor sommige gemeenten was dit een bekend probleem, maar voor anderen een verrassing. Voor veel gemeenten geldt dat ze geen inzicht hebben in het risico op funderingsproblematiek. Deltares ontwikkelde een systematische methode voor risicoanalyse van paalrot en verschilzetting van panden op staal.
Deze methodiek, samen met beschikbare data over bodemdaling, opbouw van de ondergrond, grondwaterstanden, gebouwgegevens en expertschattingen, vormt de basis van een nieuwe quickscan ‘risico op funderingsproblematiek‘ voor gemeenten.
Funderingsproblematiek Nederland
Tot de jaren ’70 is in Nederland op klei – en veengronden gebruik gemaakt van ondiepe (op staal) funderingen op staal en houten paalfunderingen. Deze funderingen zijn gevoelig voor beschadiging als gevolg van zetting en lage grondwaterstanden. Hoewel het om veelal trage processen gaat, kan er versneld schade ontstaan bij een plotselinge grondwaterverlaging of zetting door werkzaamheden. Ook een droger klimaat kan funderingsproblematiek door sterkere bodemdaling en lagere grondwaterstanden in gang zetten of versnellen.
Ruimtelijke spreiding en ordegrootte van de schadekosten
De quickscan biedt inzicht in de ruimtelijke spreiding en ordegrootte van de schadekosten in de periode 2018 – 2050 op gemeenteniveau. Sien Kok, econoom bij Deltares: “Niet eerder was dit inzicht in risico’s op gemeenteniveau beschikbaar. Met de resultaten wordt de meerwaarde van beleid op lokaal niveau tastbaarder gemaakt worden.” De resultaten zijn gepubliceerd op de website klimaatschadeschatter (droogte). De quickscan is uitgevoerd in samenwerking met KCAF en Stichting CAS als onderdeel van het project NKWK Klimaatbestendige Stad. De risicoanalyse richt zich alleen op paalrot en verschilzetting van panden op staal in Nederland. Andere schademechanismen zoals negatieve kleef en bacteriële aantasting zijn (nog) niet meegenomen.
De resultaten geven een eerste grove inschatting van de verwachte schadekosten per gemeente tot 2050, zonder en met klimaatverandering. Het laat op landelijk niveau een beeld zien van de mogelijke funderingsschade, maar kan ook ingezet worden om de problematiek op gemeenteniveau tijdig te signaleren.
Resultaten quickscan
Naast problemen met houten paalfunderingen kunnen in gebieden op zeeklei zoals Zeeland, Friesland, Groningen problemen ontstaan met verschilzetting van panden op staal. Dat geldt ook voor gebieden met rivierklei, waaronder het Rivierengebied in Midden-Nederland en langs de Maas in Limburg. Een droger klimaat vergroot de kans op problemen op plaatsen waar de grondwaterstand ver kan wegzakken en bij gronden op klei die bij droogte sterker krimp-zwel gedrag kunnen vertonen. Tot hoeveel extra schade klimaatverandering kan leiden verschilt per gemeente: met name het westen van het land, Friesland en de gemeenten langs de IJssel lijken op basis van de analyse extra gevoelig voor klimaatverandering. De ruimtelijke spreiding van verwachte schade komt op hoofdlijnen overeen met het beeld van gemeenten waarvan op dit moment bij KCAF meldingen bekend zijn. De ontwikkelde methodiek vormt een basis om een verdere gedetailleerde of lokale invulling te geven.